Bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm những chế độ nào?

Bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm những chế độ nào? Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Các chế độ của bảo hiểm xã hội tự nguyện mang đến cho người tham gia nhiều lợi ích thiết thực.

1. Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội. Bảo hiểm xã hội được chia làm 2 hình thức là bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất (theo Khoản 3, Điều 3, Luật bảo hiểm xã hội 2014). Đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH buộc.

2. Bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm có chế độ nào

Hiện nay người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng 2 chế độ là chế độ hưu trí và chế độ tử tuất. Mặc dù BHXH tự nguyện chỉ gồm 2 chế độ tuy nhiên mức đóng linh hoạt và lợi ích nhận được từ BHXH tự nguyện đã thu hút lượng lớn người lao động tham gia.

Bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm chế độ hưu trí và tử tuất

2.1 Chế độ hưu trí của bảo hiểm xã hội tự nguyện

Chế độ hưu trí của người tham gia BHXH tự nguyện giống với người lao động tham gia BHXH bắt buộc.

Điều kiện hưởng chế độ hưu trí

Theo quy định hiện hành để hưởng chế độ hưu trí người tham gia BHXH tự nguyện phải đáp ứng 2 điều kiện sau:

Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định hiện hành
Có đủ 20 năm tham gia bảo hiểm xã hội

Năm 2024, để hưởng chế độ hưu trí người tham gia BHXH tự nguyện người lao động đảm bảo:

Đủ 61 tuổi đối với lao động nam và đủ 56 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ.
Có 20 năm tham gia BHXH

Mức hưởng chế độ hưu trí của người tham gia BHXH tự nguyện

Từ ngày 01/01/2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện nghỉ hưu được tính bằng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH như sau:

Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm;
Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm.

Sau đó cứ thêm mỗi năm, người lao động được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

Lưu ý:

Người lao động có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần.
Mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%. Cụ thể, cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

2.2 Chế độ tử tuất của người tham gia BHXH tự nguyện

Chế độ tử tuất của người tham gia BHXH tự nguyện gồm có trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất theo quy định tại Điều 80 và Điều 81 Luật Bảo hiểm xã hội 2014.

A) Trợ cấp mai táng

Điều kiện hưởng trợ cấp mai táng:

Những người sau đây khi chết thì người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng:

Người lao động có thời gian đóng BHXH từ đủ 60 tháng trở lên;
Người đang hưởng lương hưu.

Mức hưởng trợ cấp mai táng

Mức trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người tham gia BHXH tự nguyện chết.

B) Trợ cấp tuất

Điều kiện hưởng

Người lao động đang đóng BHXH, người lao động đang bảo lưu thời gian đóng BHXH, người đang hưởng lương hưu khi chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần.

Mức hưởng trợ cấp tuất

Mức trợ cấp tuất một lần đối với thân nhân của người lao động đang đóng BHXH hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH như sau:

Mức hưởng được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm tính:

Bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng BHXH trước năm 2014;
Bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho các năm đóng từ năm 2014 trở đi.
Trường hợp người lao động có thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm thì mức trợ cấp tuất một lần bằng số tiền đã đóng nhưng mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH; trường hợp người lao động có cả thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và tự nguyện thì mức hưởng trợ cấp tuất một lần tối thiểu bằng 03 tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng BHXH.

Mức trợ cấp tuất một lần đối với thân nhân của người đang hưởng lương hưu chết được tính theo thời gian đã hưởng lương hưu:

Nếu chết trong 02 tháng đầu hưởng lương hưu thì tính bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng;
Nếu chết vào những tháng sau đó, cứ hưởng thêm 01 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng lương hưu.

3. Lưu ý khi tham gia BHXH tự nguyện

Bảo hiểm xã hội tự nguyện được thực hiện theo quy định của Pháp luật về Bảo hiểm. Khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện người tham gia cần lưu ý một số điểm sau:

Trách nhiệm đóng tiền

Người lao động tham gia BHXH tự nguyện có trách nhiệm đóng BHXH tự nguyện đầy đủ và đúng hạn theo hình thức đóng đã đăng ký. Trường hợp nợ BHXH quá 3 tháng, người lao động sẽ bị cắt quyền hưởng các chế độ của BHXH.

Lưu ý tự đóng tiền đúng hạn khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện

Nhà nước hỗ trợ mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện

Người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng BHXH theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn cụ thể là:

Hỗ trợ 30% đối với người tham gia thuộc hộ nghèo;
Hỗ trợ 25% đối với người tham gia thuộc hộ cận nghèo;
Hỗ trợ 10% đối với các đối tượng khác.

Lợi ích nhận được khi tham gia BHXH tự nguyện

Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng các chế độ hưu trí và tử tuất theo quy định:

Có lương hưu khi về già ít bị phụ thuộc vào con cháu;
Khi hưởng lương hưu được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí;
Góp phần đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống;
Thân nhân được hưởng chế độ tử tuất trong trường hợp rủi ro, người tham gia chết.

Cân nhắc khi nhận bảo hiểm xã hội 1 lần

Người tham gia BHXH tự nguyện được nhận BHXH 1 lần khi không có nhu cầu tiếp tục tham gia BHXH nữa. Tuy nhiên, việc nhận BHXH 1 lần sẽ khiến người tham gia mất đi cơ hội hưởng lương hưu khi về già, đồng thời số tiền nhận được sẽ không nhiều do phải trừ đi khoản được Nhà nước hỗ trợ khi tính hưởng BHXH 1 lần.

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một hình thức tham gia BHXH mang lại nhiều lợi ích cho người lao động. Nắm được Bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm những chế độ nào sẽ giúp người lao động cân nhắc kỹ lưỡng để sớm tham gia BHXH tự nguyện, góp phần nâng cao chất lượng an sinh xã hội.

Bảo hiểm xã hội hy vọng rằng những thông tin chia sẻ trong bài viết có thể mang lại cho bạn những kiến thức hưu ích.

Tác giả: Thu Hương